De toezichthouder van de Nederlandse inlichtingendiensten kreeg in 2022 minder vragen dan het jaar ervoor. De AIVD en MIVD hebben 2902 keer toestemming voor een operatie verkregen. Wel is de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden meerdere keren niet goed ondersteund.
De toetsingscommissie van TIB schrijft in zijn jaarverslag over 2022 dat het aantal aanvragen van de Algemene en de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst in dat jaar daalde naar 2902 in totaal. In 2021 waren dat er nog 3071. Het gaat om vragen die de AIVD en MIVD voorleggen aan de toetsingscommissie, die vervolgens uiteindelijk op proportionaliteit en gerechtigheid. De TIB bestaat sinds 2017, toen de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten werd herzien. Onderdeel van de herziening was de oprichting van een toetsingscommissie die vooraf naar de vraag zou kijken. Het is volgens de TIB voor het eerste sinds de oprichting dat er minder vragen zijn binnengekomen in vergelijking met het haalbare jaar.
Met name het aantal aanvragen van de AIVD daalde, maar die van de MIVD stegen juist. De TIB geeft daarom geen verklaring, maar speelt mogelijk de oorlog in Oekraïne een rol voor de verhoogde activiteit van de militaire inlichtingendienst.
Beter gevraagd
De TIB ziet een kwaliteitsverbetering in de aanvragen. Volgens de commissie is dat de AIVD en MIVD hun vragen stellen om te mogen hacken of tappen rossen beter te begrijpen en te beschrijven. Met name kunnen de technische risico’s van hackoperaties beter worden beschreven. Daar staat tegenover dat de diensten meerdere keren over de geschreven zijn gegaan en zelfs de wet hebben overtreden. “Het afgelopen jaar is bevestigd dat de diensten de ruimte opzoeken die de wet biedt en daar tevens in een enkel geval naast zijn gegaan”, schrijft de toezichthouder.
Dat bepaalde door de MIVD is opgemerkt, die een journalist kan opnemen om te tikken. Dat is echter niet bekend, omdat delen van het jaarverslag zwart zijn gelakt. Wel schrijft de TIB dat de MIVD toestemming vroeg om een medewerker in te zetten tegen een persbureau. “Het verzoek om technische ondersteuning bij de inzet van de selectiebevoegdheid ten behoeve van een partnerdienst”, schijft de TIB. Operaties tegen journalisten liggen extra ingewikkeld en kunnen daarom niet door de TIB worden beoordeeld, maar alleen door een rechtbank. Toen de TIB daarom een negatief advies gaf, diende de MIVD het verzoek opnieuw in, maar zonder het persbureau te noemen. “Dat verzoek is door de TIB in de gewijzigde vorm als rechtmatig beoordeeld”, schrijft de commissie.
Van toezicht vooraf naar realtime
Met name de MIVD klaagt al jaren dat toezicht vooraf niet goed werkt
De MIVD klaagt al langer dat het toezicht op operaties niet voldoende zou zijn. De dienst zal er in plaats daarvan vandaan komen echte tijd toezicht wordt gehouden, waarbij de diensten operaties kunnen uitvoeren en daar alleen tijdens de operatie kunnen worden gesproken. Daar pleitte directeur Jan Swillens vlak voor het uitbreken van de oorlog al voor, maar de klacht ligt al jaren. Het is volgens de TIB ook met de naam van de MIVD die vaak de grenzen opzoeken; de TIB moest daar veel vaker vragen over stellen dan door de AIVD.
De toetsingscommissie schrijft verder dat bij het aantal ‘onrechtmatigheidsbeslissingen’, zowel bij de MIVD als bij de AIVD. De meeste afwijzingsverzoeken werden gedaan omdat het verzoek niet proportioneel zou zijn.
De TIB constateert nog steeds dat de inlichtingendiensten van de commissie niet altijd juist informeren. Met name de AIVD zou de TIB meerdere keren onvolledig of geverifieerd hebben. De TIB beschrijft dat nieuwe al jaren; in het jaarverslag van 2019 klaagde de commissie daar ook al over. De TIB schrijft wel dat de informatievoorziening ‘onderwerp van gesprek’ is. Ook zegt de TIB: “Er is niet aannemelijk dat de AIVD moedwillig onvolledige of geverifieerde informatie aan de TIB heeft gegeven.”
credit :Source link
